Wat is een sociaal contract:
Het staat bekend als een sociaal contract dat burgers ondertekenen impliciet met de staat zodra ze besluiten te leven in een samenleving die door de staat wordt gereguleerd.
Het sociaal contract is een term die voor het eerst werd bedacht door de filosoof Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) in zijn werk Het sociaal contract: of de principes van politiek recht gepubliceerd in 1762.
Voor Rousseau is het sociale contract een verzoening tussen natuur en cultuur, waarbij de algemene wil wordt uitgedrukt in de vorm van maatschappelijk belang en het algemeen welzijn en niet slechts een numerieke totalisatie van de particuliere wil, aangezien dit egoïstische en particuliere belangen zijn. Rousseau bevestigt in het laatste van de vier boeken waaruit dit werk bestaat, dat het de manifestatie is van de algemene en sociale wil voor openbaar nut waar het enige en legitieme gezag van de staat uitgaat.
De clausules van het sociaal contract worden gevormd door de rechten en plichten van individuen, waarbij hoe meer rechten, hoe meer plichten. Rousseau rechtvaardigt het afstaan van de vrijheden van burgers aan de staat in ruil voor het veiligstellen van een orde door de staat. Deze rechtvaardiging wordt ondersteund door de gedachte van de filosoof Thomas Hobbes.
Rousseau's gedachte was belangrijk voor de rijping van de concepten die de Franse Revolutie (1789-1799) katalyseerden met het motto "Gelijkheid, vrijheid en broederschap".
Voorbeelden van sociaal contract
De vormen die het sociaal contract in een samenleving aanneemt zijn bijvoorbeeld referenda die als mechanisme voor burgerparticipatie door middel van stemrecht invloed hebben op een regeringsbesluit. Het recht van burgers om te worden geraadpleegd bij de beslissingen van de staat staat in contrast met hun stemplicht.
Maatregelen om mensenrechten en gelijkheid in de samenleving te waarborgen, maken deel uit van de plichten van de staat ten aanzien van het sociaal contract met zijn burgers.
Sociaal contract met Thomas Hobbes
De Engelse filosoof Thomas Hobbes (1588-1679) in zijn werk de leviathan van 1651 vermeldt het sociale contract onder de duur van het oorspronkelijke pact tussen de geregeerden en de gouverneurs.
Thomas Hobbes maakt de uitdrukking populair Homo Homini Lupus vertaald als "de mens is een wolf voor de mens" in zijn werk om de basis te beschrijven van de impliciete instemming van de origineel pact of sociaal contract.
Hobbes weerlegt het klassieke denken dat de politieke orde definieert als een consequentie van de natuurlijke orde. In plaats daarvan beweert het dat de politieke orde wordt bepaald door burgerlijke machtsbases die worden weerspiegeld in contracten en dat de enige natuurlijke orde die overblijft het instinct voor zelfbehoud is. Het is dit instinct voor instandhouding dat leidt tot het recht op instandhouding, wat leidt tot oorlogen onder elkaar omdat 'de mens een wolf is voor de mens'.
Het is vanwege het bovenstaande dat burgers rechten opofferen die worden overgedragen aan een hogere autoriteit om hun eigen voortbestaan te verzekeren via het sociale contract. Dit oorspronkelijke pact wordt niet vrijwillig gevierd, maar uit angst voor wat de samenleving kan doen. Hobbes definieert dat de oorsprong van het pact ligt in collectief egoïsme.
