Wat is vitalisme:
Het woord vitalisme heeft meerdere betekenissen. In zijn gezond verstand wordt het verstaan onder vitalisme de voorwaarde om vitaliteit uit te drukken. Dat wil zeggen, een vitalistisch persoon zou iemand zijn die grote energie, motivatie en vreugde uitdrukt in de levenservaring.
Echter, de term vitalisme ook groepen verschillende leerstellingen van het denken, zowel wetenschappelijk als filosofisch, volgens welke het leven niet kan worden teruggebracht tot fysieke, mechanische of chemische factoren.
Vitalisme in de wetenschap
De eerste formulering van vitalisme als doctrine komt uit de natuurwetenschap. Als een stroming is vitalisme gerelateerd aan de studies van de biologie van de 18e eeuw, en ontstaat als een reactie op het mechanisme dat wordt bepleit door verschillende wetenschappelijke benaderingen van de 17e eeuw.
In die zin werd de vitalistische theorie ontwikkeld en verdedigd door Paul Joseph Barthez, een lid van de Montpellier-school in Frankrijk. Voor de denkers van deze stroming is er een duidelijke scheiding tussen de levende en de inerte wereld, dat wil zeggen tussen de levende en de levenloze wereld.
Het is geen religieuze benadering op zich, volgens welke de mens begif.webptigd is met anima, ziel, die begrepen kan worden als een bovennatuurlijk fenomeen.
Het is eerder een vitaal principe dat wezens mobiliseert, dat verantwoordelijk is voor hun gedrag en dat niet kan worden toegeschreven aan mechanische of fysieke principes. Dit principe heet "vitale kracht" volgens Claude Bernard, "entelechy" volgens Hans Driesh en "dominante kracht" volgens Johannes Reinke.
Zie ook Leven.
Vitalisme in de filosofie
In de filosofie komt vitalisme in verschillende stromingen tot uiting en heeft het verschillende implicaties, hoewel het uitgaat van hetzelfde principe. Het is ook bekend als levensfilosofie.
Het werd geformuleerd tussen de 19e en 20e eeuw in tegenstelling tot het filosofisch rationalisme. Voor de filosofen van deze stroming is het leven niet louter een reactie op rationele mechanismen en bovendien is het waardevol op zich en niet in termen van elementen die er vreemd aan zijn.
Voor filosofisch vitalisme in het algemeen wordt het menselijk leven gezien als een proces en als zodanig kan het niet worden gereduceerd tot mechanisch gedrag of louter rationalisme.
In die zin waren er ten minste twee stromingen van filosofisch vitalisme:
- Dat wat pleit voor de verheffing van het leven vanuit biologisch oogpunt en
- Dat wat het leven in historische of biografische zin bepleit.
In de eerste vallen elementen als de beoordeling van instinct op, waaronder het overlevingsinstinct, intuïtie, het lichaam, kracht en natuur. Een van de theoretici ervan zou Friedrich Nietzsche zijn.
In de tweede valt de waardering van de levenservaring zelf op, namelijk de waarde van de reeks menselijke ervaringen die een persoon gedurende zijn hele bestaan verzamelt, die ook het perspectief en de theorie van generaties waardeert. In deze trend kunnen we de Spaanse Ortega y Gasset noemen.
Zie ook:
- Nihilisme.
- Moderne filosofie.
