Wat is neoliberalisme:
Neoliberalisme is een politiek-economische theorie die de doctrine van het klassieke liberalisme overneemt en heroverweegt binnen het huidige kapitalistische schema onder meer radicale principes.
Het woord als zodanig is een neologisme gevormd door het compositorische element "neo-", dat afkomstig is van het Griekse νέος (néos) en 'nieuw' betekent, het Latijnse zelfstandig naamwoord vrijzinnig, en het achtervoegsel met betrekking tot doctrine of systeem "-ism".
Oorsprong van het neoliberalisme
Het neoliberalisme ontstaat als reactie op de tussenkomst van de staat als waarborg voor meer sociale rechtvaardigheid (dat wil zeggen van de verzorgingsstaat), en wint aan kracht dankzij de debacles van de kapitalistische economie van de 20e eeuw, vooral die welke aan het einde van de uit de jaren 20. en die uit de jaren 70.
Voor het neoliberalisme zou de staat alleen zijn fundamentele functies als bestuursorgaan in de organisatie van de samenleving moeten vervullen, zodat hij zich verzet tegen zijn inmenging in het functioneren van de economie, om regelgeving en belastingen op handel en belastingen op afstand te houden.
Deze doctrine is voorstander van privatisering van bedrijven en diensten die in handen waren van de publieke sector, onder de veronderstelling dat de private sector efficiënter is. Hij is voorstander van het verminderen van de sociale uitgaven, het bevorderen van vrije concurrentie, grote bedrijven en het verzwakken en uiteenvallen van vakbonden.
Het neoliberalisme is van mening dat de economie de belangrijkste motor van de ontwikkeling van een natie is, daarom verdedigt het, naast het feit dat alle aspecten van het leven van een samenleving ondergeschikt moeten zijn aan de wetten van de markt, de vrijhandel om een grotere dynamiek in de economie te bevorderen, wat in theorie zou moeten leiden tot betere levensomstandigheden en materiële welvaart.
Belangrijkste vertegenwoordigers van het neoliberalisme
De belangrijkste ideologen en promotors waren Friedrich August von Hayek en Milton Friedman, die het voorstelden als een alternatief model om de economie van de 20e eeuw te redden.
Politieke leiders van de omvang van Ronald Reagan in de Verenigde Staten, Margaret Thatcher in het Verenigd Koninkrijk of Augusto Pinochet in Chili waren de eersten die een neoliberaal beleid voerden in hun respectieve landen. Tegenwoordig is het neoliberalisme echter een van de meest wijdverbreide ideologische stromingen in het Westen, met als model bij uitstek de Verenigde Staten.
Neoliberalisme en globalisering
Het neoliberalisme kende een wereldwijde expansie in de laatste decennia van de 20e eeuw, die werd gecombineerd met de opkomst van globalisering als een economisch, technologisch en sociaal proces dat een meer onderling verbonden en onderling verbonden wereld zou produceren op het niveau van markten, samenlevingen en culturen.
De uitbreiding van het kapitalistische systeem als een product van de val van de communistische economieën, samen met de principes van het neoliberalisme, zoals de beperking van staatsinterventie in handelsbetrekkingen en verzet tegen regelgeving en tarieven, allemaal onder het schema van de vrije markt , heeft geleid tot een economische wereldeenheid, met steeds opener grenzen en steeds grotere gemeenschappelijke markten, typisch voor een geglobaliseerde economie.
Er zijn discussies over de vraag of globalisering het product is van neoliberalisme of omgekeerd, hoewel de waarheid is dat globalisering de ideale omstandigheden schept voor neoliberalisme, en daarom kunnen we stellen dat het complementaire processen zijn.
Kenmerken van het neoliberalisme
Het neoliberalisme doet enkele aanbevelingen aan ontwikkelde en ontwikkelingslanden om een grotere verdeling van rijkdom te bereiken die volgens dit model een staat van individueel en collectief welzijn garandeert. Onder de maatregelen die dit economische model kenmerken, vallen de volgende op:
- Handelsbevrijding: neoliberalisme suggereert de afschaffing of versoepeling van handelsbeperkingen, vooral die met betrekking tot de mobiliteit van kapitaal en met uitzondering van die die te maken hebben met eigendom en veiligheid.
- Vrije markt: als gevolg van de deregulering van handelsregels en weinig of geen tussenkomst van de staat, opereert de markt, in een neoliberale omgeving, volgens de wet van vraag en aanbod, waarin prijzen uitsluitend worden overeengekomen tussen kopers en verkopers.
- Hard fiscaal beleidDeze maatregelen omvatten onder meer het verminderen van de overheidsuitgaven, het verlagen van de belastingen op de productie en het verhogen van de consumptiebelastingen, naast andere regels.
- Flexibiliteit in arbeidswetgeving: dit is bedoeld voor bedrijven om hun eigen parameters te creëren met betrekking tot het aannemen van werknemers, en de regels aan te passen aan de behoeften van de organisatie. Dit punt was een van de belangrijkste punten van kritiek op het neoliberale model.
- Anti-devaluatie monetair beleid: In die zin stelt het neoliberalisme de beperking van de monetaire massa (het geld dat beschikbaar is in de economie van een land) en de verhoging van de rentetarieven voor om de devaluatie van de munt te voorkomen.
- Privatisering van overheidsbedrijven: Deze maatregel is bedoeld om de overheidsuitgaven te verminderen, de bureaucratie te verminderen en de efficiëntie van de productie en levering van openbare diensten te verhogen.
- Kenmerken van het neoliberalisme.
- privatisering.
Kritiek op het neoliberale model
Voor critici van het neoliberalisme zijn er verschillende relevante redenen waarom het model niet levensvatbaar is, vooral om sociale redenen. Voor de tegenstanders van het neoliberale model, zijn de praktijken die het voorstelt alleen gericht op het voordeel van welvaartsgeneratoren, waarbij het welzijn van de rest van de bevolking wordt genegeerd.
In de eerste plaats kan het ontbreken van regels voor generatoren van welvaart de sociale kloof vergroten, omdat er nieuwe regels kunnen ontstaan die onevenwichtigheden in de relatie tussen staat en bedrijven veroorzaken, met negatieve gevolgen voor de bevolking.
In dezelfde geest kan flexibiliteit op het gebied van aanwerving negatieve gevolgen hebben voor werknemers: nadelige contracten, lage lonen, afwezigheid of beperkingen van economische voordelen, enz.
De privatisering van openbare diensten kan zich vertalen in hogere tarieven voor de bevolking, wat de meest kwetsbare sectoren kan schaden. Bovendien is het voor critici van het neoliberale model niet verstandig dat particuliere bedrijven controle hebben in gevoelige gebieden van de staat (telecommunicatie, belastingen, identiteitsdiensten, enz.)
De verlaging van de belastingen voor grote kapitalen zou het optreden van de staat beperken, doordat een van zijn belangrijkste middelen om sociale programma's op te zetten en in stand te houden, opraakt.
Neoliberalisme in Mexico
In Mexico ontstond het neoliberalisme in de jaren tachtig, in een scenario van economische crisis, tijdens de regering van Miguel de la Madrid Hurtado, die begon met de uitvoering van een reeks neoliberale hervormingen die zouden worden gekenmerkt door de privatisering van staatsbedrijven, de inkrimping van de staat, de vermindering van de overheidsuitgaven en een openstelling van de economie, gekenmerkt door de prikkel om buitenlands kapitaal te investeren, de introductie in het land van multinationale ondernemingen, enz.
Het neoliberale beleid in economische aangelegenheden, opgelegd door zowel het Internationaal Monetair Fonds als de Wereldbank, zal worden voortgezet door Carlos Salinas de Gortari en zijn opvolgers aan het hoofd van de Mexicaanse staat, wat plaats zal maken voor Mexico om de vrijhandelsovereenkomst te ondertekenen met de Verenigde Staten en Canada in de jaren negentig en onder meer autonomie verlenen aan Banco de México.
