Wat is een planeet?
Een planeet is een hemellichaam dat om een ster draait. Het heeft een vorm die lijkt op een bol en straalt geen eigen licht uit.
Volgens de Internationale Astronomische Unie moet een hemellichaam, om als een planeet te worden beschouwd, aan de volgende kenmerken voldoen:
- baan rond een ster;
- voldoende massa bezitten om de zwaartekracht te compenseren met druk, en een bolvormige structuur te vormen. Deze toestand wordt hydrostatisch evenwicht genoemd.
- het pad van zijn baan hebben vrijgemaakt, waardoor wordt voorkomen dat andere objecten het binnendringen.
Hemellichamen die niet aan deze voorwaarden voldoen, worden asteroïden of kleine planeten genoemd. Andere lichamen die nog kleiner zijn dan deze worden metheonts en micrometeorieten genoemd.
In ons zonnestelsel zijn er acht planeten, namelijk: Mercurius (symbool ☿), Venus (♀), Aarde (♁ of ⊕), Mars (♂), Jupiter (♃), Saturnus (♄), Uranus (♅) en Neptunus (♆).
Het woord komt uit het Latijn planeet, en dit op zijn beurt uit het Grieks πλανήτης (planeten). In zijn Griekse oorsprong betekent het woord planeet 'zwerver' of 'zwerver'.
Foto van planeet Aarde gezien vanuit de ruimte.
Kenmerken van de planeten
Naast de reeds beschreven omstandigheden hebben de planeten specifieke kenmerken zoals de stoffen waaruit ze zijn samengesteld, het type structuur dat ze bezitten, het traject dat hun banen beschrijven en de verschillende bewegingen die ze tijdens hun verplaatsingen uitvoeren.
Samenstelling van de planeten
Planeten kunnen bestaan uit vaste materialen en opgehoopte gassen. De basis vaste materialen zijn gesteenten gevormd uit silicaten en ijzer. De gassen zijn meestal waterstof en helium. De planeten hebben ook verschillende soorten ijs, bestaande uit methaan, ammoniak, koolstofdioxide en water.
Het aandeel en de specificiteit van deze materialen zal variëren afhankelijk van het type planeet. Rotsachtige planeten zoals de aarde zijn bijvoorbeeld gemaakt van rotsachtig en metallisch materiaal en, in mindere mate, van gassen. Gasachtige planeten zoals Jupiter bestaan daarentegen in wezen uit gassen en ijs.
Structuur van de planeten
De interne structuur van de planeten hangt af van hun samenstelling. Rotsachtige planeten bestaan uit:
- Vaste of vloeibare kern, gevormd door meerdere vaste lagen of door een smelt.
- Mantel: samengesteld uit in het bijzonder silicaten, dat wil zeggen zout gevormd door het mengen van een base met kiezelzuur.
- schors: Het is de laag die rotsplaneten bedekt, maar ook dwergplaneten en satellieten zoals de maan. Het kan continentaal of oceanisch zijn. Het onderscheidt zich van de mantel door zijn chemische samenstelling.
De gasvormige planeten zijn ook gestructureerd door een kern, waarvan de kenmerken nog niet zijn bevestigd. Er wordt gespeculeerd dat het een mengsel is van steen en ijzer, of metallisch waterstof of ijs. De rest van zijn massa is echter gas of vloeibaar gecomprimeerd gas.
Voorbeeld van de interne structuur van een rotsachtige planeet (Venus) en een andere gasvormige planeet (Jupiter)
Banen van de planeten
Alle planeten bewegen rond een ster die a . beschrijft elliptisch pad. De snelheid van de reis is afhankelijk van de afstand tot de zon. Hoe verder ze van hun ster verwijderd zijn, hoe langzamer de planeet draait.
Bewegingen van de planeten
De planeten voeren de volgende bewegingen uit:
- Vertaling: is de verplaatsing rond de ster.
- Rotatie: het is de beweging rond de as van de planeet zelf.
- Precessie: verwijst naar de oscillatie van de as van de planeten, zoals een top wanneer deze begint te stoppen.
- Nutatie: Het bestaat uit kleine oscillaties bovenop de precessiebeweging.
Classificatie van planeten
Wat ons zonnestelsel betreft, zijn er verschillende manieren om de planeten te classificeren. De meest geaccepteerde vormen zijn de volgende:
- volgens hun nabijheid tot de zon, als binnen- en buitenplaneten;
- volgens hun samenstelling, als rotsachtige en gasvormige planeten.
Volgens de nabijheid van de zon
De binnenplaneten, ook wel inferieure planeten genoemd, zijn de planeten die het dichtst bij de zon staan, omdat ze zich vóór de asteroïdengordel bevinden:
- Kwik
- Venus
- Land
- Mars
De buitenste planeten, ook wel superieure planeten genoemd, zijn planeten die zich op een grotere afstand van de zon bevinden, omdat ze achter de asteroïdengordel zitten. De buitenste planeten zijn:
- Jupiter
- Saturnus
- Uranus
- Neptunus
Volgens de samenstelling
De planeten van het zonnestelsel kunnen worden ingedeeld op basis van de materialen waaruit ze bestaan. Ze komen neer op twee basistypen:
Rotsachtige planeten, ook wel aards of tellurisch genoemd, bestaat uit vaste elementen, zoals silicaat, waaronder:
- Kwik
- Venus
- Land
- Mars
De gasvormige planeten ze bestaan voornamelijk uit gassen. Ze worden ook wel reuzenplaneten genoemd, omdat ze veel massiever zijn dan rotsplaneten. Dit zijn:
- Jupiter
- Saturnus
- Uranus
- Neptunus
Dwergplaneet
Dwergplaneten met hun satellieten
Een dwergplaneet is een hemellichaam dat slechts aan twee van de kenmerken van een planeet voldoet:
- baan rond de zon en
- hebben een massa die het hydrostatisch evenwicht geeft.
Dwergplaneten zijn meestal kleiner dan een planeet en groter dan een satelliet.
Wat de dwergplaneet onderscheidt van de primaire planeten, is dat ze niet in staat zijn om hun baan van andere lichamen te vegen of vrij te maken.
Er zijn vandaag vijf officieel erkende dwergplaneten:
- Ceres
- Pluto
- Haumea
- Makemake
- Eris.
Er wachten meer dan driehonderd hemellichamen om te worden geclassificeerd als dwergplaneten.
exoplaneten
Exoplaneten, ook wel exoplaneten genoemd, zijn planeten die om een andere ster dan de zon draaien. Daarom zijn het planeten die zich buiten ons zonnestelsel bevinden.
Ze werden voor het eerst officieel ontdekt in 1992, dankzij technologische vooruitgang die een betere observatie van de ruimte mogelijk maakte.
Tot nu toe is het bestaan van 3.264 exoplaneten bevestigd. De meeste van hen zijn gasreuzen.
Soorten exoplaneten
Er zijn veel soorten exoplaneten met eigenschappen die niet passen in de classificatie van planeten in ons zonnestelsel. Binnen deze worden vijf hoofdgroepen onderscheiden:
- Jupiter-type: gasreuzen, die tot 80 keer massiever kunnen zijn dan de aarde. Ze zijn onderverdeeld in hete Jupiter en koude Jupiter.
- Neptunus Type: ze zijn iets minder massief dan de Jupiter-types, maar altijd meer dan de aarde. Ze zijn onderverdeeld in hete Neptunus en koude Neptunus.
- Super aardes: Het zijn al die planeten die één tot tien massa's meer hebben dan de aarde.
- Land: Ook bekend als ex-aarde, hebben ze een massa die lijkt op onze aarde. Het bevat een man die een minineptunus wordt genoemd.
- Sublanden: zijn massa is minder dan de massa van de aarde of Venus.
Er zijn ook andere, minder voorkomende typen, zoals pulsarplaneten, koolstof (carbide of diamant) planeten, meta-aarden, chtonische planeten, circumbinaire planeten, zwervende planeten (zwervers of wezen). Bovendien suggereren sommige hypothesen het bestaan van oceaanplaneten, lavaplaneten, ijzerplaneten en heliumplaneten.
Hoe ontstaan planeten?
Men denkt dat planeten ontstaan door de condensatie van gassen en stof die in de loop van miljoenen jaren rond een ster draaien. Deze verklaring wordt de 'nevelhypothese' genoemd.
Volgens deze theorie reizen stof en gassen rond jonge sterren. Na verloop van tijd veroorzaakt deze dynamiek de ophoping van deeltjes die worden afgezet in de schijf die de ster omringt.
Zo worden bolletjes, planetesimalen genoemd, gevormd, die in staat zijn meer materie naar elkaar toe te trekken om grotere en grotere objecten te vormen.
Met de warmte en het licht die door de centrale ster worden uitgestraald, worden de gassen geëlimineerd, waardoor de vaste materie zich kan consolideren.
- Zonnestelsel.
- Wat zijn de planeten van het zonnestelsel?
