Wat is Hyperbaton:
In de retoriek is een hyperbaton a literaire figuur van constructie die bestaat uit de wijziging van de gebruikelijke of conventionele volgorde van de woorden in de zin. Het woord komt als zodanig van het Latijnse hyperbăton, en dit op zijn beurt van het Griekse ὑπερβατόν (hyperbatón).
De hyperbaton is een retorische figuur die veel wordt gebruikt in het literaire discours, vooral in poëzie, om de tekst expressiviteit, intensiteit of schoonheid te geven, en om de taal een zekere vreemdheid, intrige of diepte te geven.
Waar Rubén Darío bijvoorbeeld zegt: "Ik had je kussen en je tranen in mijn mond" (in het gedicht "Margarita"), zou het meest gebruikelijke zijn geweest om te schrijven: "Ik had je kussen en je tranen in mijn mond. " De dichter verandert echter de syntactische volgorde van de elementen om het vers schoonheid en emotie te geven.
In poëzie is het gebruik ervan over het algemeen te wijten aan de noodzaak om het vers aan te passen aan de gebruikte meter, een accent op een bepaalde plaats te plaatsen, een rijm te krijgen of een synalepha te creëren.
Als literair apparaat in de Castiliaanse taal is de hyperbaton terug te voeren op proza uit de 15e eeuw, dankzij de invloed van het syntactische schema van het Latijn of als een imitatie ervan.
Voorbeelden van hyperbaton
- "Nou, tot zijn voortdurende tederheid / een gewelddadige passie verenigd. / In een pure gaaspeplum / was een bacchante gewikkeld". In: "Lied van de herfst in de lente", door Rubén Darío.
- "Ik wil mijn angst uitdrukken in verzen die mijn jeugd van rozen en dromen afschaffen / zullen zeggen." In: "Nocturno", door Rubén Darío.
- "En voor de wrede die uitscheurt / het hart waarmee ik leef, / distel of brandnetel kweek ik; / ik kweek de witte roos." In: "Ik kweek een witte roos", door José Martí.
- "Heel dicht bij mijn zonsondergang, ik zegen je, Life." In: "In vrede", door Amado Nervo.
- "Grijs en paars / is mijn olijfgroen." In: "Canción", door José Moreno Villa.
