Wat is een planisfeer?
Planisfeer het is een weergave van het aardoppervlak in kaartvorm. Vandaar dat het ook bekend staat als wereldkaart of wereldkaart.
Planisphere is een woord dat bestaat uit twee termen van Latijnse oorsprong: planus (plat) en sphaera (bol), die verwijst naar de platte weergave van de aarde of het hemelgewelf, omdat het op papier of een plat oppervlak is gemaakt.
Er zijn aanwijzingen dat de Babyloniërs rond 2500 v.Chr. de eersten waren die in kaart brachten wat zij toen dachten dat de aarde was: een plat oppervlak met een rivier die het gebied in twee delen verdeelde.
Eeuwen later begonnen de Grieken de mogelijkheid naar voren te brengen dat het aardoppervlak bolvormig was en creëerden ze planisferen waarin ze wat we nu kennen als de Middellandse Zee plaatsten als het centrum van de wereld.
In de Middeleeuwen waren wereldkaarten de sleutel tot het creëren van navigatieroutes en het opnemen van de nieuwe gebieden die werden ontdekt tijdens het proces van Europese verovering en kolonisatie. Tegenwoordig, hoewel planisferen nog steeds worden gebruikt (vooral op scholen), is aangetoond dat ze niet effectief zijn in het realistisch weergeven van de verhoudingen van verschillende landen en continenten.
Planisferen afbeeldingen
Planisferen of wereldkaarten zijn in de loop van de tijd geëvolueerd en bevatten niet alleen nieuwe gebieden, maar ook nieuwe modellen van grafische weergave die het aardoppervlak op een meer realistische manier weergeven.
Mercator Wereldkaart
De Mercator-wereldkaart of Mercator-projectie was in de 16e eeuw een essentieel instrument, maar erg nauwkeurig is het niet.
Dit is misschien wel de bekendste en meest gebruikte planisfeer ter wereld. Het werd gemaakt door Gerardus Mercator in 1569 en hoewel het in de 16e, 17e en 18e eeuw erg handig was voor navigators, is het geen betrouwbaar model, omdat het de gebieden nabij de polen weergeeft met afmetingen die veel groter zijn dan de werkelijke afmetingen.
Aan de andere kant worden de gebieden nabij de equatoriale lijn in kaart gebracht met zeer kleine afmetingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid.
Volledigere wereldkaart
De Fuller of Dymaxion planisfeer is veel nauwkeuriger dan de wereldkaart van Mercator.
Ook bekend als de Fuller- of Dymaxion-projectie, is het een planisfeer gemaakt door de Amerikaanse uitvinder Buckminster Fuller en gepatenteerd in 1946, die het aardoppervlak projecteert op een veelvlak dat, wanneer het wordt ingezet als een plat oppervlak, resulteert in een planisfeer met een kleine vervorming naar de Mercatorkaart.
Bovendien houdt de Fuller-projectie geen rekening met hiërarchieën met betrekking tot noord of zuid (zoals de Mercator-planisfeer doet), omdat de auteur het associeerde met een culturele vooringenomenheid.
Narukawa-wereldkaart
In 1999 werd een Japanse ontwerper en architect genaamd Hajime Narukawa beroemd in de wereld van de cartografie voor het creëren van wat tot nu toe is de meest nauwkeurige weergave van het aardoppervlak.
Zijn kaart, AuthaGraph genaamd, is gemaakt met behulp van de origamitechniek door een aardbol te verdelen in 96 driehoeken waarmee hij een tetraëder (vierzijdige veelvlak) bouwde. Bij het uitvouwen van de figuur wordt een rechthoek verkregen die de oorspronkelijke verhoudingen van de aarde respecteert.
Ondanks het nut om de verdeling van het aardoppervlak op een meer realistische manier te begrijpen, is deze planisfeer niet publiekelijk toegankelijk, aangezien het deel uitmaakt van de projectcatalogus van het ontwerpbureau Narukawa, gevestigd in Japan.
Zie ook Kaart.
Elementen van een planisfeer
Om een planisfeer of wereldkaart functioneel te laten zijn, zijn deze elementen vereist:
Kwalificatie
De planisfeer moet in een titel uitleggen wat er in de cartografie wordt getoond: of het een politiek-territoriale indeling is, een rivierkaart, een ecosysteemkaart, enz.
Geografische coördinaten
Geografische coördinaten zijn referenties om een locatie op het aardoppervlak te lokaliseren. Bestaat uit:
- Breedtegraad: meet afstanden op basis van parallellen, dit zijn denkbeeldige lijnen op basis van de evenaar.
- Lengte: meet afstanden op basis van meridianen, dit zijn denkbeeldige lijnen die beginnen bij de polen.
- Hoogte: het aantal meters dat een gebied boven zeeniveau ligt.
kardinale punten
In een planisfeer zijn de windstreken meestal gemarkeerd met een windroos, een universeel symbool om het oosten, westen, noorden en zuiden te identificeren. Op deze manier is het gemakkelijker om de betekenis van de kaart en de daar getoonde gebieden te begrijpen.
Schaal
Een schaal is een relatie tussen de meting die op een plattegrond of kaart wordt gebruikt en de werkelijke verhouding. Het kan van twee soorten zijn:
Numerieke schaal
Het bestaat uit twee cijfers: de eerste, aan de linkerkant, toont de meeteenheid die op de kaart wordt gebruikt. Rechts de daadwerkelijke meting. Dan,
1:100.000
het betekent dat elke centimeter van de kaart in werkelijkheid overeenkomt met honderdduizend centimeter.
Grafische schaal
Dit type schaal wordt veel gebruikt in planisferen voor gebruik op school, omdat het heel gemakkelijk uit te leggen en te begrijpen is. In dit geval hoeft u alleen maar een liniaal te nemen en de schaal van de kaart te meten. Met de resulterende meting wordt een regel van drie gemaakt.
Als de grafische schaal bijvoorbeeld zegt dat 4 centimeter overeenkomt met 100.000 kilometer, komt een afstand van 8 cm op de kaart in werkelijkheid overeen met 200.000 kilometer.
Legende
Elke planisfeer gebruikt verschillende symbolen om elementen weer te geven: hoofdsteden van landen, luchthavens, rivieren, enz. Daarom is een van de essentiële elementen de legende die uitlegt wat elk symbool betekent, om de kaart beter leesbaar te maken.
Zie ook Soorten kaarten
